MOMus Θεσσαλονίκης: Το αποτύπωμα της πανδημίας σε δύο εκθέσεις
MOMus Θεσσαλονίκης: Το 2020 μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα, ότι χαρακτηρίστηκε από την πανδημία και το αποτύπωμά της στην καθημερινότητα.
MOMus Θεσσαλονίκης: Τα γεγονότα της χρονιά πολλά, αλλά κανένα πιο δυνατό από την παύση που έφερε τη ζωή όλου του πλανήτη η πανδημία του covid-19.
Η δύναμη αυτής της κατάστασης και το πως έχει επηρεάσει σε όλα τα επίπεδα τις ζωές των ανθρώπων, αποτυπώνεται σε δύο εκθέσεις του MOMus Θεσσαλονίκης, η πρώτη στο Μουσείο Φωτογραφίας και η άλλη στο Πειραματικό Κέντρο Τεχνών.
Οι εκθέσεις εστιάζουν στο αποτύπωμα που άφησε (και αφήνει) η πανδημία…
«Anthropause», αναφορά στην ανθρώπινη παύση(Ο όρος anthropause (ανθρωποπαύση) επινοήθηκε από την επιστημονική κοινότητα στη διάρκεια της πανδημίας για να περιγράψει το φαινόμενο της πλήρους σχεδόν παύσης της ανθρώπινης δραστηριότητας και της ευεργετικής επίδρασης που αυτή είχε στα οικοσυστήματα του πλανήτη).
ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΑΥΓΕΡΙΝΟΣ – Από τη σειρά «Μια διαφορετική άνοιξη»
Όπως αναφέρει ο Ηρακλής Παπαϊωάννου στο σημείωμά του για την έκθεση,
Η έκθεση Anthropause1 επιχειρεί να αναδείξει πτυχές και βιώματα από την εγχώρια εκδοχή ενός φαινομένου μοναδικού σε παγκόσμιο επίπεδο -στη σύγχρονη, τουλάχιστον, εποχή: της πανδημίας covid-19 που έθεσε σε κίνδυνο το αγαθό της υγείας σε μεγάλη κλίμακα και ακινητοποίησε σχεδόν κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα μέσα από ένα lockdown οι συνέπειες του οποίου αφήνουν ένα εξαιρετικά επώδυνο αποτύπωμα οικονομικό, κοινωνικό όσο και ψυχολογικό. Τα ερωτήματα που ανέκυψαν είναι πολλά όσο και ζωτικά: πώς βιώνει μια κοινωνία έναν κάθετο υγειονομικό αποκλεισμό; Πώς εικονογραφείται η συμβίωση μ’ έναν αόρατο κίνδυνο και η μοναξιά του εγκλεισμού; Πώς μεταβάλλονται οι σχέσεις σε συνθήκες κοινωνικής αποστασιοποίησης; Πώς μεταλλάσσεται τελικά η σχέση του προσωπικού με το συλλογικό, του ιδιωτικού με το δημόσιο;
ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΜΠΟΛΤΣΗ
Στο πλαίσιο αυτό, το MOMus-Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης απηύθυνε ανοιχτό κάλεσμα στην κοινότητα των φωτογράφων και στην κοινωνία των πολιτών (στο ευρύ κοινό), σε μια προσπάθεια να ανιχνεύσει το πνεύμα της εποχής, τη βαριά σκιά μιας απειλής και τις εσωτερικές μετατοπίσεις που αυτή προκαλεί. Η έκθεση περιέχει έργα καλλιτεχνών, φωτοδημοσιογράφων, ερασιτεχνών, πολιτών που αναζήτησαν στην κάμερα ένα εργαλείο περιγραφής του ορατού και του άρρητου. Το πολυεπίπεδο υλικό που παρουσιάζεται στην έκθεση, εμπλουτισμένο με ακόμη περισσότερες φωτογραφίες, έχει αναρτηθεί στην πλατφόρμα http://res.momus.gr με στόχο να λειτουργήσει σαν ένα ανοιχτής πρόσβασης αρχείο για αυτή τη μοναδική συνθήκη, την άνοιξη του κορονοϊού. Μπορεί ίσως ακόμη να εκληφθεί ως το συλλογικό, αποσπασματικό ημερολόγιο μιας εποχής στην οποία, παράλληλα με τις διαρκείς επικλήσεις για κοινωνική αποστασιοποίηση, προβάλλει η ανάγκη να μείνουν οι άνθρωποι ενωμένοι όσο ίσως ποτέ άλλοτε.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΕΤΣΗΣ
Το μωσαϊκό αυτό εικόνων επιχειρεί να αρθρώσει λόγο για πράγματα προφανή όσο και άγνωστα, να αναδείξει αισθήματα κλειδωμένα, πτυχές αθέατες, να συμφιλιωθεί με το ακραιφνώς παράδοξο που αιωρείται στην ατμόσφαιρα, την ακύρωση του αυτονόητου, να προτείνει τη μάσκα όχι μόνο ως αυστηρή στρατηγική υγειονομικής άμυνας αλλά ως διαδικασία εσωτερικής μεταμόρφωσης ή αντίδρασης. Οι φωτογραφίες προέρχονται από διάφορα μέρη της Ελλάδας και αναπτύσσονται σε ενότητες που σχηματίζονται από το ίδιο το υλικό: κάποιες από αυτές αντλούν δύναμη από την κυριολεξία, εικονίζοντας κενούς δημόσιους χώρους, ένα έρημο Πάσχα, τους εκτεθειμένους και ευάλωτους, τους δρόμους της πόλης ως αναστατωμένο σκηνικό. Άλλες ενότητες πάλι αξιοποιούν τη μεταφορά, μεταποιώντας εικαστικά και πνευματικά τη συνθήκη περιορισμού και την εξαναγκασμένη στάση. Και είναι ίσως αυτή η τεθλασμένη πορεία και η αναπόδραστη μετάπτωση από την ωμή κυριολεξία στην υπαινικτική μεταφορά, που ψηλαφεί εναργώς την παρατεινόμενη αβεβαιότητα, τα αναπάντητα ερωτηματικά που αναδύονται καθώς ο «παντογνώστης» άνθρωπος έρχεται αντιμέτωπος με το αρχέγονο άγνωστο.
ΝΕΚΤΙ ΑΡΑΜΠΑΤΖΗ – Από τη σειρά «Δυστοπία»
Η μοναξιά ίσως να έχει και μια θετική διάσταση. Η έκθεση αποτελείται από μια συλλογή έργων (όχι μόνο φωτογραφιών) που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας και λειτουργεί ως παράδειγμα της δημιουργικότητας μέσα στις συνθήκες του εγκλεισμού. Εδώ δεν υπάρχει η στασιμότητα που εκφράζεται στο «Anthropause», εδώ η απομόνωση είναι μια δύναμη που δημιουργεί.
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
Στις μέρες που διανύουμε, στην οθόνη του υπολογιστή μας βρισκόμαστε απέναντι σε μια ροή εικόνων και κειμένων που άλλοτε μας ενημερώνουν κι άλλοτε μας παραπληροφορούν, άλλοτε μας τρομοκρατούν και άλλοτε μας καθησυχάζουν, άλλοτε, δε, υπόσχονται να κρατήσουν ζωντανή την ψευδαίσθησή μας ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει. Κι όμως η πραγματικότητα έχει αλλάξει και αλλάζει κάθε μέρα. Το παρατηρούμε, το νιώθουμε, το ξέρουμε.
Το MOMus, συνεχίζει το το «Resilience Project – Μαζί Ανθεκτικοί» και θέλοντας να επικοινωνήσει περισσότερο με όλους εκείνους που το έχουν ανάγκη, μας προτρέπει να μοιραστούμε μια εικόνα που δημιουργήσαμε με καλλιτεχνική διάσταση, ως ανταπόκριση στις συνθήκες εγκλεισμού που βιώνουμε.
Inside out – Erietta
Σκοπός δεν είναι απλά να δημιουργήσουμε με τον τρόπο αυτό κοινωνικά υποκατάστατα για την μοναξιά μας, ούτε απλά να περιφρουρήσουμε βασικές αξίες και κεκτημένα δικαιώματα, αλλά με αφορμή την ακραία και απροσδόκητη αυτή συνθήκη ανατροπής της καθημερινότητας που μας έχει επηρεάσει όλους/ες αδιακρίτως, να επαναπροσδιορίσουμε αξίες όπως η ελευθερία, η ισότητα, η δικαιοσύνη, ο ελεύθερος χρόνος, η αλληλεγγύη και η πρόσβαση όλων στα βασικά αγαθά της υγείας, της παιδείας και του πολιτισμού.
Ίσως τελικά το καλό για το 2020, που οφείλουμε να αναζητούμε πάντα μέσα από τις δυσκολίες, να είναι ότι μας έκανε να αναμετρηθούμε με τον εαυτό μας και να δούμε τη ζωή διαφορετικά…
